Kim są?

Listen

Pytanie postawione powyżej dotyczy polskich noblistów w dziedzinie literatury. Kim byli? Kim są? Co im zawdzięczamy?

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie literatury – osoby wyróżnione przez Akademię Szwedzką literacką Nagrodą Nobla. Ustanowiona testamentem Alfreda Nobla z 1895 roku jest przyznawana od 1901. W latach 1901–2019 wyróżnionych zostało 116 osób,  w tym 5 Polaków.

Henryk Sienkiewicz (1846-1916). Otrzymał Nagrodę Nobla w 1905r. – „za wybitne osiągnięcia w dziedzinie epiki i rzadko spotykany geniusz, który wcielił w siebie ducha narodu”.
Niemal całe życie spędził na ziemiach polskich, głównie na terenie Królestwa Polskiego (1846–1867), a następnie Kraju Nadwiślańskiego (Imperium Rosyjskie), tworzył w języku polskim. Pierwszy polski pisarz, który otrzymał Nagrodę Nobla. W przemówieniu wygłaszanym z tej okazji Sienkiewicz powiedział, że „zaszczyt ten, cenny dla wszystkich, o ileż jeszcze cenniejszym być musi dla syna Polski!… Głoszono ją umarłą, a oto jeden z tysiącznych dowodów, że ona żyje!… Głoszono ją niezdolną do myślenia i pracy, a oto dowód, że działa!… Głoszono ją podbitą, a oto nowy dowód, że umie zwyciężać!” Międzynarodową sławę przyniosła mu napisana w 1896 roku powieść „Quo vadis” – obraz z czasów Nerona i rodzącego się chrześcijaństwa. Powieść została przetłumaczona na wiele języków, a Sienkiewicz zyskał rangę pisarza europejskiego. Uważa się, że to sukces „Quo vadis” przyczynił się do przyznania autorowi Nagrody Nobla w 1905 roku.

Władysław Reymont (1867-1925). Otrzymał Nagrodę Nobla w 1924r. – „za wybitny epos narodowy, powieść Chłopi”.
Urodził się kilka miesięcy po likwidacji autonomii Królestwa Polskiego od Rosji na terenie Królestwa. Żył na ziemiach polskich (w Kraju Nadwiślańskim), od 1918 r. w Polsce. Tworzył w języku polskim. W tym samym roku kandydatem do nagrody Nobla był Stefan Żeromski, autor „Przedwiośnia” i „Dziejów grzechu”. Nagrodzona powieść „Chłopi” zyskała lepszą recenzję: „Jest to powieść wyjątkowa w najnowszej literaturze, prawdziwy epos prozą. A choć jest to epos w charakterze narodowym, dzięki bogactwu i prostocie opisu ziemi staje się absolutnie uniwersalny”. Zawiera realistyczny obraz życia zbiorowości chłopskiej. Pisana jest specyficznym, potoczystym językiem, z wykorzystaniem elementów gwarowych.

Czesław Miłosz (1911–2004). Otrzymał Nagrodę Nobla w 1980r. – za to, że „z bezkompromisową jasnością postrzegania wyraził warunki, na jakie jest wystawiony człowiek w świecie ostrego konfliktu”.
Urodził się na ziemiach polsko-litewskich w rosyjskiej guberni kowieńskiej. Mieszkał w Polsce 40 lat, następnie żył we Francji i w USA. Do Polski wrócił w 1993 r. i pozostał do śmierci. Tworzył w języku polskim i angielskim. „Jestem częścią polskiej literatury, która jest względnie mało znana w świecie, gdyż jest niemal nieprzetłumaczalna. Porównując ją z innymi literaturami, mogłem ocenić jej niezrównaną dziwaczność. Jest to rodzaj tajnego bractwa, mającego własne obrzędy obcowania z umarłymi, gdzie płacz i śmiech, patos i ironia współistnieją na równych prawach” – powiedział poeta podczas ceremonii wręczania mu w Sztokholmie Nobla. Jego twórczość nie była wówczas wydawana w kraju ze względu na cenzurę. Sam poeta przebywał wówczas na emigracji w Stanach Zjednoczonych. Dzięki Nagrodzie Nobla Czesław Miłosz stał się popularny także w ojczyźnie, a jego utwory znowu zaczęły być oficjalnie wydawane. Upłynęło jednak wiele lat zanim na stałe zamieszkał w Polsce.

Wisława Szymborska (1923–2012). Otrzymała Nagrodę Nobla w 1996r. – za „poezję, która z ironiczną precyzją pozwala historycznemu i biologicznemu kontekstowi ukazać się we fragmentach ludzkiej rzeczywistości”.
Urodziła się i całe życie mieszkała w Polsce. Tworzyła w języku polskim. Refleksyjna, a zarazem lapidarna i niestroniąca od językowego dowcipu poezja Szymborskiej ma wielbicieli na całym świecie. Przed wręczeniem Nobla dziennikarze zapytali Wisławę Szymborską, czy to prawda, że napisała najkrótszy wykład w historii Nagrody Nobla.
„- Bardzo jestem tym zmartwiona – odpowiedziała. – Ja w ogóle mam skłonność do aforyzmu i skrótowości, to już jest chyba nieuleczalna sprawa. Nie umiem pisać przemówień, nie mam do tego talentu. Zupełnie. To było tak: pisałam na takich malutkich karteczkach. Pisałam, tu coś skreślałam, tak że nie miałam zupełnie pojęcia, ile mi tego wyszło. Potem przez kilka dni bałam się to przepisać na maszynie – bo ja piszę ręcznie, a nie od razu na komputerze. Po przepisaniu wyszło sześć i pół strony. Ani linijki więcej! Jeżeli organizatorzy mi pozwolą, przeczytam dodatkowo trzy wiersze, korespondujące z treścią wykładu.”

Olga Tokarczuk (ur. 1962r.). Otrzymała Nagrodę Nobla za rok 2018 (przyznaną w roku 2019) – „za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia”.

Olga Tokarczuk, ur. 29 stycznia 1962 w Sulechowie. Wybitna pisarka,  eseistka, poetka, autorka scenariuszy, psycholog. Studiowała psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracowała jako psychoterapeutka w poradni zdrowia psychicznego w Wałbrzychu. Gdy jej pierwsze utwory literackie zyskały popularność, zrezygnowała z pracy i po przeprowadzeniu się do Nowej Rudy w całości poświęciła się pisaniu. Obecnie mieszka na Dolnym Śląsku prowadzi warsztaty prozatorskie w Studium Literacko-Artystycznym na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. Jako powieściopisarka zadebiutowała w 1993 wydaną wówczas Podróżą ludzi Księgi. Książka uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek. Publikowała m.in. w „Mandragorze”. Autorka m.in. Prawieku (wyróżnionego Nagrodą Kościelskich) i Domu dziennego, domu nocnego.

Uhonorowana została licznymi nagrodami, m.in.:
•    Międzynarodową Nagrodą Bookera (2018r.)
To z pewnością jeden z największych międzynarodowych sukcesów polskiej literatury! Powieść Bieguni (Flights) w tłumaczeniu Jennifer Croft została wyróżniona jedną z najbardziej prestiżowych literackich nagród na świecie, na stałe zapisując się w historii.
•    Nagrodą Literacką „Nike”
Sześciokrotnie nominowana. Dwukrotna laureatka za powieści: Bieguni (2008) i Księgi Jakubowe (2015).
•    Nagrodą Laure-Bataillon (2019r.)
Dla najlepszej książki przełożonej na język francuski za „Księgi Jakubowe”.
Tworzy w języku polskim. Podczas przemówienia w siedzibie Szwedzkiej Akademii Nauk w Sztokholmie mówiła o współczesnych czasach: „Okazało się, że nie jesteśmy w stanie unieść tego ogromu informacji, która zamiast jednoczyć, uogólniać i uwalniać – różnicuje, dzieli, zamyka w bańkach, tworzy wielość opowieści nieprzystających do siebie albo wręcz wrogich sobie, antagonizujących”. „Zamiast usłyszeć harmonię świata, usłyszeliśmy kakofonię dźwięków, szum nie do zniesienia, w którym rozpaczliwie próbujemy dosłuchać się jakiejś najcichszej melodii, najsłabszego chociaż rytmu. Parafraza szekspirowskiego cytatu jak nigdy pasuje dzisiaj do tej kakofonicznej rzeczywistości: Internet to coraz częściej opowieść idioty, pełna wściekłości i wrzasku. W rozmowie z dziennikarzem RMF powiedziała: „Ja wiem, że piszę fajne książki i ludzie je czytają, dużo ludzi te książki lubi. Ale nigdy nie myślałam o sobie jako o noblistce”.

Źródła:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_laureat%C3%B3w_Nagrody_Nobla_zwi%C4%85zanych_z_Polsk%C4%85
https://www.fakt.pl/wydarzenia/polska/wyklad-noblowski-olgi-tokarczuk-o-czym-noblistka-mowila-w-sztokholmie/957cpqe
https://culture.pl/pl/artykul/noblowski-tydzien-wislawy-szymborskiej-sztokholm-1996
https://www.wikiwand.com/pl/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_literatury
https://www.rmf24.pl/raporty/raport-tokarczuk-z-literackim-noblem/fakty/news-polscy-laureaci-literackiej-nagrody-nobla-sienkiewicz-reymon,nId,3361217
Victor Gimnazjalista 2011 nr 18                                       https://pl.wikipedia.org/wiki/Olga_Tokarczuk
Jak wygląda biblioteczka domowa Olgi Tokarczuk? – oglądnij film pt. „Czytanie to awantura – Biblioteka Olgi Tokarczuk – Pokaż swoje książki”.

                                                      

Zasady bezpiecznej pracy w sieci.

I Zagrożenia w Internecie

-kradzież danych osobowych

-wyłudzanie poufnych informacji

-niebezpieczne treści

-cyberprzemoc

-łamanie prawa(hazard)

-włamania komputerowe

-zagrożenia techniczne (wirusy)

-uzależnienie

II Zasady bezpieczeństwa w sieci

-nie ufaj osobie poznanej przez Internet. Nigdy nie możesz być pewien, kim ona naprawdę jest. Mówi ,że ma 8 lat ,ale może mieć 40 !

-włączaj komputer tylko wtedy, gdy  ktoś dorosły jest w domu

-nie spotykaj się z osobami poznanymi przez Internet ! Zawsze skonsultuj to z rodzicami

-gdy coś Cię przestraszy lub zaniepokoi wyłącz monitor i powiedz o tym rodzicom. Powiedz też, jeśli szukając informacji trafiłeś na stronę, która namawia do nienawiści lub do czegoś dziwnego

-nie zdradzaj nikomu swojego imienia ani adresu! Nie mów też ile masz lat i do jakiej szkoły chodzisz. Nie podawaj numeru telefonu

-pomyśl kilka razy ,zanim wyślesz wiadomość, e-mail czy smsa. Kiedy klikniesz „wyślij” nie można już tego cofnąć

-nie dokuczaj innym .Pamiętaj ,że w Internecie obowiązuje zasada nieużywania brzydkich słów. Traktuj innych tak, jak byś chciał ,żeby Ciebie traktowano

-długie  korzystanie z komputera szkodzi zdrowiu i może być przyczyną wielu innych problemów. Nie zapomnij o sporcie i innych rozrywkach, nie związanych z komputerem i Internetem

-dbaj o swoje hasło jak o największą tajemnicę. Wymyśl takie ,które będzie trudne do odgadnięcia

-dbaj o bezpieczeństwo swoich przyjaciół. Nie podawaj nikomu ich danych, nie publikuj zdjęć bez ich zgody. Nie wiesz ,jaki ktoś zrobi z tego użytek ,a kiedy je wysyłasz lub umieszczasz w Internecie ,nie masz już nad nimi kontroli

-zabezpiecz komputer. Używaj dobrego programu antywirusowego. Nie otwieraj e-maili od nieznajomych, nie klikaj na linki podesłane przez obcą osobę-mogą Ci zawirusować komputer !

Źródło: R. Przydatek  SP-3 N. Sącz

 

Świat bez smartfona

Czy możesz sobie wyobrazić wyjście z domu bez smartfona ?Jeśli nie, to może być pierwszy objaw uzależnienia od elektroniki. Maluchy wychowane przez sprzęty elektroniczne nie umieją stworzyć nawet prostej konstrukcji. W grze komputerowej dzieci stukają w ekran i figury układają się w wybraną formę. W prawdziwej zabawie dotykanie klocka palcem nie wystarczy. Dziecko przyzwyczajone do elektroniki, nie radzi sobie w szkole. I nie chodzi nawet o to, że gra czy „rozmawia” ze znajomymi do późna i następnego dnia jest niewyspane. Gorzej ,że ma problem z pisaniem(oczywiście chodzi o pisanie w zeszycie, bo na klawiaturze palce mu śmigają)koncentracją oraz zapamiętywaniem informacji. Po co wkuwać, jak można sprawdzić wszystko w internecie? Niestety, na klasówkach można korzystać tylko z własnego mózgu…..

Skutki nadużywania urządzeń elektronicznych

-problemy z koncentracją

-zaburzenia rytmu dobowego, a więc problemy ze snem i prawidłowe funkcjonowanie dnia następnego

-zbyt długie pochylanie się nad ekranem telefonu lub siedzenie przed komputerem prowadzi do bólu ramion i pleców, a w rezultacie do zwyrodnień kręgosłupa

-osoby ,które korzystają ze smartfonów w miejscach publicznych są narażone na wypadek,bo nie zwracają uwagi na otoczenie

-osoby przyzwyczajone do „rozmów” w sieci mogą mieć problemy z nawiązaniem relacji z ludźmi

Sprawdź, czy grozi Ci uzależnienie…

Zadaj sobie kilka prostych pytań:

-czy czujesz się samotny w miejscu publicznym i sięgasz po telefon, by to zmienić ?

-czy czujesz się źle, gdy nie masz ze sobą smartfona?

-czy korzystasz ze smartfona przed zaśnięciem?

-czy zabierasz smartfon do łazienki?

Jeśli na większość pytań odpowiedziałeś „tak”, to nie jest dobrze. Spróbuj zrobić sobie „elektroniczny odwyk”. Choćby po to, by przekonać się, że możesz wytrzymać dzień bez smartfona i nie jesteś uzależniony!

Pamiętajcie ,że urządzenia mobilne ,takie jak smartfony i tablety,są potrzebne.Trzeba jednak rozsądnie z nich korzystać

Źródło :Victor Junior nr 23,16 listopad 2017